همه ما با کولرهای گازی اسپلیت یا دو تکه آشنا هستیم و اغلب در منازل یا محل کارمان از خنکای مطبوع آن استفاده می کنیم. اما در مورد کولر گازی پنجره ای و ماهیت آن چیزی نمی دانیم. اینکه نحوه عملکرد این کولرها چیست و در چه محیط هایی می توانند مورد بهره برداری گیرند موضوع این مقاله ابزاره خواهد بود.
اجزای سازنده و نحوه عملکرد آن به چه صورت است؟
کولر گازی پنجره ای (Window Air Conditioner)
این نسل از خنک کننده های گازی نحوه و محل نصب آن ها در حقیقت، این کولرها به پنجره اتاق نصب می شوند و به همین علت نیز برخی آن را با نام Room Air Conditioner نیز می شناسند. تمامی اجزای مکانیکی و الکترومکانیکی نیز در یک یونیت قرار گرفته اند، با این تفاوت به بخشی از یونیت در داخل ساختمان (Indoor Side) و بخشی از آن در خارج (Outdoor Side) قرار می گیرد.کولرهای گازی پنجره ای را می توان ساده ترین شکل از سیستم های تهویه مطبوع مبرد گازی دانست که با استفاده از یک موتور دو شفتی عمل می کنند..
اجزای سازنده کولر گازی پنجره ای و نحوه خنک سازی این سیستم ها:
۱) موتور فن (Fan Motor)
موتور فن کولرهای پنجره ای از دو شفت (Double Shaft Motor Fan) تشکیل شده که در دو طرف موتور تعبیه شده اند. به هر یک از این شفت ها فن هایی نصب شده که عملا یکی در سمت تبخیر کننده (Evaporator) و دیگری در سمت کندانسور (Condenser) قرار گرفته است.
۲) تبخیر کننده یا اپراتور (Evaporator)
این جز در قسمت داخلی یونیت قرار می گیرد تا با خنک سازی محیط را انجام دهد. در حقیقت، این جز دقیقا معادل با یونیت داخلی کولرهای گازی اسپلیت است که آن را در داخل ساختمان نصب کرده و به یونیت خارجی اتصال می دهیم.
۳) پنل کولر (Operation Panel)
پنل کولر گازی پنجره ای در سمت داخلی آن قرار گرفته و توسط کاربران قابل رویت است.
سیستم کنترلی دستگاه که می تواند به دو صورت:
الکترونیکی (Electronically)
یا مکانیکی (Mechanically)
در سیستم های سابق معمولا این سیستم به صورت مکانیکی و دارای ولوم چرخش برای تغییر سرعت فن بود ولی سیستم های مدرن می توانند از طریق ریموت کنترل یا حتی به صورت اتومات با گوشی های هوشمند نیز کنترل شوند. با وجود اینکه اغلب این پنل ها به شکل افقی هستند ولی در برخی مدل ها حالت عمودی آن ها نیز وجود دارد. پنل قابلیت جداسازی و نصب مجدد را دارد. همچنین می توان با تنظیم دریچه های آن در برخی از مدل ها، جریان خروجی و ورودی سیستم را کنترل نمود.
۴) کویل های برودتی (Cooling Coils)
کویل های برودتی از اجزای ساید داخلی هستند که فیلترهای هوا (Air Filters) نیز روی آن ها تعبیه شده است. در حقیقت این کویل های برودتی بستر انتقال حرارت بین جریان هوا و سیال مبرد هستند و به عنوان مبدل حرارتی سیستم در نظر گرفته می شوند.
۵) فن دمنده (Fan Blower)
این فن که از نوع فن های گریز از مرکز یا سانتری فیوژ (Centrifugal Fan) است وظیفه انتقال و دمیدن جریان هوای خنک شده در تبخیر کننده به محیط بیرون از سیستم را بر عهده دارد.
۶) کمپرسور (Compressor)
سیال مبرد برای اینکه بتواند در سیکل برودتی سیستم حرکت کرده و دقیقا مطابق با حالت کولرهای گازی اسپلیت خنک سازی را انجام دهد ابتدا توسط کمپرسور کمپرس یا فشرده شده و سپس وارد سیکل می گردد. این قسمت در ساید خارجی کولر تعبیه شده است.
۷) کندانسور (Condenser)
کندانسور که باز هم به صورت یک کویل یا مبدل ساخته شده است گرمای سیال مبرد را دریافت کرده و به جریان هوای محیط خارجی (تعبیه شده در ساید خارجی) انتقال می دهد.
۸) و فن پروپلر (Propeller Fan)
که برای دفع و انتقال مولکول های هوای روی سطح کندانسور به خارج از سیستم و هوای محیط خارجی استفاده می گردد و روی رویه ساید خارجی متور فن تعبیه شده است.
برای اینکه سیستم بتواند به صورت اتومات روشن و خاموش گردد از یک ترموستات برای دریافت و کنترل درجه حرارت جریان هوای برگشتی به سیستم استفاده می شود. در صورتی که هوای دریافتی از محیط (هوای برگشتی) به درجه حرارت دلخواه رسیده باشد کمپرسور استاپ می کند.
جریان هوای محیط با استفاده فن بکوارد (Backward Centrifugal Fan) به داخل سیستم کشیده می شود. با عبور جریان هوا از فیلترها و سپس کویل های برودتی، درجه حرارت، رطوبت و آلاینده های آن کاهش یافته و سپس به محیط برگردانده می شود. البته بخشی از جریان هوای محیط خارجی نیز با این جریان های هوایی میکس شده و به محیط تهویه مطبوع می بخشد. فیلترها، علاوه بر پاکسازی جریان هوای محیط، از نشستن ذرات آلاینده روی کویل های برودتی نیز پیشگیری کرده و عمر مفید سیستم و راندمان خنک سازی آن را نیز ارتقا می بخشند. از این رو، بهتر است هر چند وقت یک بار آن ها را شست و شو یا در صورت نیاز تعویض نمایید.
مزایای کولر گازی پنجره ای:
هزینه پایین
مهم ترین چیزی که در هنگام خرید یک وسیله به آن نگاه می کنیم وضعیت جیب هایمان است. طبیعی است که قیمت پایین این سیستم ها و هزینه های جاری اندک آن ها می تواند یکی از مزایای آن ها، و دلیل برای خریداری شان توسط کاربران باشد.
بهره وری در مصرف انرژی
به ویژه در سال های اخیر و به توجه به هدفمند سازی یارانه ها، بیشتر مردم به سمت سیستم هایی روی آورده اند که مصرف انرژی آن ها حداقل است. کولرهای گازی پنجره ای نیز از لحاظ مصرف انرژی در نرمال ترین حالت خود قرار دارند و می توانند در کاهش هزینه های انرژی تاثیرگذار باشند.
عدم وجود محدودیت های نصب
برای نصب کولرهای آبی نیاز به کانال کشی است. کولرهای گازی نیز برای نصب دارای شرایط و محدودیت های خود هستند. ولی برای داشتن یک کولر گازی پنجره ای فقط کافی است یک پنجره داشته باشد!!
یک کولر، برای تمام فصول
برخی از مدل های کولر گازی مولتی فانکشنال (Multi-Functional) یا دو فصلی هستند. در حقیقت می توان از آن ها برای خنک سازی در تابستان و همین طور گرمایش در زمستان استفاده نمود.
نصب آسان
هرچند نمی توان کولرهای پنجره ای را سیستم هایی پرتابل نامید، ولی نسبت به سایر سیستم های تهویه مطبوع نصب و سرویس آن ها آسان تر است.